तीजबारे सोचमग्न छु । छर छिमेक, बजार तिजमय छ । तिजे भाकाले गुन्जाएमान छन् गल्लीहरु । तिज भाका त के भन्नु र? तिजलाई ताकेर बनाईयेका गितहरु घन्किसके । अस्ती दुई महिना अगाडि तिजको भिडियो बनाउने कार्यक्रममा छिमेकी दिदीले बोलाएकी पनि थियिन् । खै मलाई एस्ता कार्यक्रमले पटक्कै तान्दैन । केही बहाना बनाएर टारीदियें । स्थानिय एफ एम देखी राष्ट्रिय टेलिभिजन च्यानलमा तीज बिशेष गितको भिडियोको प्रचारप्रसार पनि ब्यापक भैसके । स्थानीय च्यानलमा त झनै तीजको भब्य भोजको महोत्सब आउन थालेको पनि पुगनपुग महिना नै हुन लागिसकेछ ।
फेसबुकमा आजकल बिदेश बस्ने जमातमा झनै तिजको रौनक बढी छ जस्तो लाग्छ । हुन त हप्ता भरी काममा खट्न परेर पनि धेरै अघी देखिका छुट्टीमा नै तिज मनाउंदाहुन् । बिदेश बस्नेलाई पनि गार्हो नै छ । न स्वदेश भुल्न सक्नु, न फर्किन नै सक्नु ।
टेबलमा बजेको मोबाईलले एकाग्रता भङ गरिदियो । लेन्डलाईन नम्बर थियो । अक्सर कुरा हुने फोन सेभ हुने भाकोले नयाँ नम्बर आउंदा लावारीश कल जस्तो पो लाग्छ त । तर लावारीश भनेको फोन आफ्नै मान्छेको पनि त हुन सक्छ ।
रितुजी हो ?
हो ।
नमस्ते । सुन्नुस्, है रितुजी । म सोनी बोल्दैछु । हतारमा छु, छिट्टै सकाउने प्रयास गर्छु है ।
(हुन्छ भन्न नभ्याउंदै उता बाट सुरु भईसकिछन्)
हाम्रो पर्सिको तीज कार्यक्रममा तपाईं जसरी नि आउनुपर्छ । पोहोर जसरी आउन भ्याइन भन्न पाउनुहुन्न । यो पाली पनि तीज बिशेष कार्यक्रममा आउनुभएन भने चैं तपाईंलाई हाम्रो महिला एकता समाजको सदस्यबाट बिदाई गर्नुपर्नेछ । यो पाली कुनै बहाना नबनाउनुहोला नि फेरी । अनी सुन्नुस् त, यो पाली त तीजको कार्यक्रमकै लागि काठमान्डुबाट गेस्ट आर्टिस्ट बोलाको छ । उही के, अहिलेको चर्चित गायिका, पार्वती जोशी । प्रोग्राम पोखरा रिसोर्टमा है, २ बजे । ल राखें, सबलाई फोन गर्नुछ । आउनु नि फेरी ।
हो, मलाई रमाईलो गर्न मन पर्छ । गाउन नाच्न रमाईलो लाग्छ, तर जसरी तिजलाई देखाउने चाडको रुपमा परिवर्तन गरिदैंछ, त्यो मलाई मन पर्दैन । सारी र गहनाको भारीले लगाउनेलाई त थिच्छ नै, लगाउन नसक्नेलाई झनै थिच्छ । मलाई त्यसैले एस्ता खाले तिजे दरमा सरिक हुन पटक्कै रहर छैन । अा, जे परे परोस् जान्नं । तर फेरी समाजकै हिस्सा भएर नि के एसरी अलग हुनु ठिक हो ?
फेरी सोचें । जव म स्वयमंलाई नै मन छैन भने अरुले कर गरेर मात्र हुन्छ? जान्न ।
यस्तैमा सम्झें, स्कुलमा तलब नपाएको त तीन महिना भईसक्यो । मलाई अब दसैं अघी तलब पाइएला जस्तो उस्लाई कत्ती लागेन । दसैं अघी त्रैमासिक परिक्षा छ, बालबालिकालाई परिक्षामा सामेल हुन पाइंदैन भनेर सूचना जारी गरेसी दसैं अघी चैं पैसा जसरी पाईन्छ भन्ने लाग्छ ।
स्कुल सकेर घर फर्किने तर्खर गर्दै थिएं । मलाई लेखापाल मिसले डाकिन् ।
किन बोलाईन् होला । कतै यिन्ले पनि तिजको मेला, तिजको दर को लागि कुपन त भिराउन लागिनन् ।
तलब दिन पो बोलाकी रहेछन् । सपना हो कि भन्ने पनि लाग्यो, हैन बिपना नै रहेछ । आज भाद्र १२ गते जेष्ठ महिनाको तलब ८५०० तलब बुझें । जेष्ठ महिनाको तलब भाद्रमा बुझ्दा नि किन दाङ पर्छेस मुर्ख भनेर आफ्नै मनलाई गाली गरें । 'कागजमा अथवा नियुक्ती पत्रमा लेखिएको तलब त मेरो १७००० पो थियो । तलब पाउनु छ तीन महिना पछाडि, लेखिएको भन्दा आधा तलब पाउनुमा बैराग पनि लाग्यो । किन मान्छे एती निरिह हुन्छ । मलाई थाहा छ, करारमा उल्लेख गरेको रकमभन्दा आधा तलब दिनु गैर कानुनी कार्य हो । यस कार्यको बिरुद्द म कानुनी कारबाहीमा जान सक्छु । तर मलाई कानुनले न्याय दिन्छ कि नाई भन्नेमा नै शन्का छ । ल, न्याय दिएछ नै भने नि त्यो न्याय प्राप्तीको यात्रा कम्ती पट्यारलाग्दो त हुने छैन, तेसैले म बुझेर पनि बुझपचाउंदै छु, निरिह नै छु ।
घर फर्किदैं थिएं, खै के सुर चल्यो मलाई । यो तिजमा एउटा सारी त लिन्छु भन्न्ने ठानें । सिधै साडी सोरुम पुगें ।
"साहुजी,सिम्पल साडी देखाउनुस् त, हल्का कडाई भएको, सादा भरेको ।"
तर, साहुजी त एक्कासी एक्कासी आबेगमा आयो ।
"केको सिम्पल हो, त तपाईं केलाई सिम्पल भन्नुहुन्छ, बताउनुस् । त सय जनामा १ लोग आएर भन्नुहुन्छ, बस सिम्पल लुगा दिखाउनुस्, त बाँकी लोग भन्छन, अलिक फेशनेबल देखाउनुस् । त तपाईंलाई स्पेसल सिम्पल कहाँबाट ल्याम । दिन भरी मलाई अझै भरेको दिखाउनुस्, यो सिम्पल भयो भनेर कस्टमर लोग परेशान गर्छ । तपाईं आउछ सिम्पल दिखाउ भन्छ, हैन तिजमा त मस्त भरेको लगाउनुस् न । दिमाग नखानुस् ।
"
----
भुनभुनाउदै फेरी अर्को दोकान पसें । अनी पुन त्यही प्रश्न राखें । साहुजी,सिम्पल साडी देखाउनुस् त सादा भरेको ।
"ल हाम्रो दोकानमा भाको सबै भन्दा सिम्पल सारी यही हो, यो ठीक छ भने भन्नुस्, हैन भने सरी, तपाईंलाई हुने सिम्पल सारी हामीसङ छैन भन्नुपर्ने हुन्छ ।
सारी उचालेर हेरें, पैसा सोधें ।
साहुजीले हल्का मुस्कान सहित भनें ।
"७५००"
उचालीराखेको सारी अब कता पो राखिदिउं जस्तो लाग्यो । प्रत्युत्तरमा भनें ।
बाफ रे बाफ । यो त मलाई सार्है हेभी भयो । दोकान पस्दै निस्किदैं गर्न मन त कहाँ थियो र । तर आफुले किन्न्न सक्ने सारी नै नदेखे पछी के गर्नु । सारी किन्छु भन्ने सोचीसके, अब एउटा दोकान पस्छु अझै । अर्को पसलमा पसें ।
दाई, सबै भन्दा सिम्पल साडी देखाउनुस्, हल्का भरेको ।
(ल लिनुस्...)
हातमा लिएको, हातै गर्हौ भयो ।
ओहो! यो त सार्है गह्रुङो छ ।
उस्ले भन्यो, आजकल गह्रुङो साडी फेशनमा छ, यहाँ भन्दा सिम्पल त साडी राम्रो हुदैन, धेरै छैन जम्मा ३ केजी होला । आजकल त यो भन्दा नि अझ भारी को चलन छ।
फेरी अर्को हेरें, अनी सोधें 'पैसा कती हो?'
बुटिक पिस हो हजुर, तपाईंलाई मात्र ११५००
मलाई यो त झनै हेभी भयो । (सारीको वजन हैन पैसाको वजन पनि हेभी जो थियो)
हेभी भयो । यो भन्दा धेरै नै सिम्पल र सस्तो देखाउनुस् न। २००० भित्रको (अफट्यारो लागे नि मुख फोरेर भनें, आखिर मैले पाउने तलबको एक चौथाई पैसा जस्तो हो २००० । मेरो वास्तविकता यस्तै हो, जो मैले स्विकार गर्नै पर्छ । मेरो कुरा सुनेर पसले मरी मरी हा*स्यो ।
लौ सुन्नुस्, के भन्छ, २००० को साडी । अरे, के भन्नुभयो । यो त ७ बर्ष पहिलाको कुरा हो, यो त जोक भयो । २००० मा त मेडम के आउंछ । सारी, त्यो पनि २००० मा किन दुनियाँ हसाउनु ।
(अपमान बोधले म खङ्रङ भयें)
"बजारमा मेरो लागि साडी नै रहेनछ । लामा-लामा पाइला सार्दै मुर्मुराएं, यो समाज मेरो लागि हैन । म यो समाजको लागि हैन। समाज मेरो लागि भारी छ, म समाजको लागि सादा छु । महिला एकता समाजबाट निस्कासित हुन मानसिक रुपले तयार बनें ।
